W związku z licznymi pytaniami jakie trafiają do nas od pacjentów i dotyczą możliwości uzyskania porady w aptece, przygotowaliśmy na ten temat kilka najważniejszych informacji w oparciu o przepisy Ustawy Prawo farmaceutyczne oraz Ustawy o Izbach Aptekarskich. W następnym numerze będziemy jeszcze wracali do tego tematu, w kontekście praw pacjenta.

Pamiętaj, że:

1. Apteka jest placówką ochrony zdrowia publicznego, w której osoby uprawnione, czyli farmaceuci i technicy farmaceutyczni, świadczą usługi farmaceutyczne takie jak m.in.:

   • wydawanie produktów leczniczych
   • sporządzanie leków recepturowych i aptecznych
   • udzielanie informacji o produktach leczniczych (lekach) i wyrobach medycznych.

Apteka wg ustawy Prawo farmaceutyczne jest placówką ochrony zdrowia publicznego, a nie sklepem, w związku tym pacjent ma prawo do obiektywnej i fachowej informacji o lekach, a nie tylko do informacji handlowej.

Ponadto z Ustawy o Izbach Aptekarskich wynika, że:

• usługą farmaceutyczną jest też sprawowanie opieki farmaceutycznej polegającej na dokumentowanym procesie, w którym farmaceuta, współ-pracując z pacjentem i lekarzem, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii w celu uzyskania określonych jej efektów poprawiających jakość życia pacjenta;

W tym zapisie wyraźnie widać, że dotyczy on farmaceuty i jego współ-działania z innymi zawodami medycznymi. Obecnie jednak, opiekę farmaceutyczną sprawują jedynie wybrane apteki na terenie Polski.

2. Przy wykonywaniu w aptece czynności fachowych, takich m.in. jak wymienione powyżej, mogą być zatrudnieni wyłącznie farmaceuci i technicy farmaceutyczni w granicach ich uprawnień zawodowych.

Oznacza to, że farmaceuta i technik mają odmienne uprawnienia zawodowe. Farmaceuta kończy studia wyższe, a po odbyciu stażu i złożeniu egzaminów otrzymuje, podobnie jak lekarz, prawo samodzielnego wykonywania zawodu farmaceuty. Następnie przez cały okres swojej pracy zawodowej farmaceuta jest zobowiązany do podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych poprzez uczestniczenie w szkoleniach aktualizujących jego wiedzę.

Natomiast technik farmaceutyczny kończy dwuletnie studium policealne lub pomaturalne i aby zdobyć uprawnienia zawodowe musi odbyć dwuletnią praktykę w aptece. Po jej zakończeniu może wykonywać czynności fachowe w aptece polegające na sporządzaniu, wytwarzaniu, wydawaniu produktów leczniczych i wyrobów medycznych z wyjątkiem substancji bardzo silnie działających, odurzających oraz niektórych substancji psychotropowych. Nie ma w tym zapisie usługi związanej z udzielaniem informacji o produktach leczniczych.

3. W godzinach czynności apteki powinien być w niej obecny farmaceuta czyli magister farmacji.

Oznacza to, że apteka nie może funkcjonować bez magistra farmacji, ponieważ część czynności fachowych w aptece może wykonywać jedynie farmaceuta. Co to oznacza w praktyce? M.in. to, że jeżeli pacjent chce zasięgnąć fachowych informacji dotyczących przyjmowanych leków farmaceuta jest zobowiązany do udzielania niezbędnych porad w doborze produktów niewymagających recepty lekarskiej oraz udzielania pacjentowi rzetelnej i zrozumiałej informacji o lekach, wyrobach medycznych i suplementach diety. W przypadku leków na receptę farmaceuta ma obowiązek pomóc w zrozumieniu jak i kiedy przyjmować leki, jakie działania niepożądane mogą wystąpić po zażyciu danego leku lub jakie mogą wystąpić interakcje pomiędzy przepisanymi pacjentowi lekami.

Podsumowując:

Ważne jest aby każdy pacjent wiedział, że:

1. Fachowych porad o lekach w aptece, a w szczególności informacji o lekach na receptę, może udzielić tylko magister farmacji. Jeżeli nie jesteś pewien czy obsługuje Cię magister farmacji czy technik – zapytaj. Gdy masz pytania dotyczące farmakoterapii – rozmawiaj z farmaceutą.

2. Jeżeli kupując leki w aptece poinformujesz farmaceutę o wszystkich zażywanych lekach bez recepty, na receptę i/lub suplementach diety, farmaceuta będzie mógł sprawdzić czy leki nie wchodzą ze sobą w żadne szkodliwe interakcje.

3. Farmaceuta może napisać na opakowaniu lub osobnej karteczce, podstawowe informacje, które pomogą Ci po-prawnie stosować leki (np. przed czy po jedzeniu, ile razy dziennie, jak długo).

4. Farmaceuta może wyjaśnić Ci różnicę pomiędzy lekiem, wyrobem medycznym, a suplementem diety. Może mieć to istotne znaczenie w prowadzonej farmakoterapii.

5. W przypadku wyraźnych dolegliwości, jeżeli jest taka możliwość, poproś w aptece o lek, a nie suplement diety. Suplement jest środkiem spożywczym i uzupełnienia dietę. Nie leczy!

Przykładowe pytania do farmaceuty

• Jaka jest nazwa leku i jakie jest jego działanie?
• Czy istnieje tańszy odpowiednik?
• Jak i kiedy masz przyjmować lek i jak długo?
• Czy masz przyjmować lek z wodą, jedzeniem i w tym samym czasie co inne leki?
• Czy lek przepisany przez lekarza może być przyjmowany z lekami bez recepty, które kupisz w aptece i/lub suplementami diety?
• Co robić w przypadku kiedy zapomniałeś zażyć lek?
• Jakiego typu jedzenia, napojów, innych leków, suplementów diety i aktywności fizycznych powinieneś unikać podczas przyjmowania tego leku?
• Jakie są możliwe działania niepożądane w przypadku stosowania tego leku i co zrobić jeżeli wystąpią?
• Kiedy powinieneś spodziewać się efektów działania tego leku i po czym poznasz, że lek działa?
• Czy nowe leki przepisane przez lekarza będą działały bezpiecznie z innymi stosowanymi przez ciebie lekami na receptę, bez recepty, suplementami diety?
• Czy możesz otrzymać formularz w formie tabeli, w której można wypisać wszystkie leki, które przyjmujesz łącznie z lekami bez recepty i suplementami diety?
• Czy istnieje możliwość otrzymania pisemnej informacji o przyjmowanych lekach?
• Jak i gdzie masz przechowywać leki?
• Czy proponowany produkt jest lekiem czy suplementem diety?
• Czy lek jest dostępny, a jeżeli nie to kiedy będzie dostępny?